جایگاه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در مدیریت شهری کجاست؟

خبرگزاری مهر- گروه استان‌ها – رضا کریمی*: مباحث مدیریت شهری در کرمانشاه قابلیت طرح مجدد پیدا کرده است و مدیران و اساتید کرمانشاه از شهرسازی و اوضاع شهر می‌گویند. از کندی جلسات بازآفرینی مدیریت شهری انتقاد می‌شود و به خاطر پروژه‌های طولانی و ناتمام مثل منوریل کمپین راه‌می‌اندازند. اما به راستی جایگاه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در این مباحث کجاست؟

از حدود دو سال پیش موضوع احداث شهر جدید کرمانشاه در مجاورت شهر فعلی مطرح شد. شهری که قرار است ویژگی‌های یک شهر مدرن و پیشرفته را داشته باشد و امکاناتی که در شهر کرمانشاه نداریم، در شهر جدید احداث شود.

مدیرکل راه و شهرسازی کرمانشاه اخیراً در جلسه بررسی شرایط احداث شهر جدید کرمانشاه گفته، شهر جدید کرمانشاه قرار است شهری به روز باشد.

کارشناسان از واقع‌بینانه نبودن این طرح می‌گویند ولی این سوال اصلی نیست. سوال اصلی و حیاتی این است که منظور از شهر مدرن و به روز چیست؟ قبل از پیگیری نقص‌ها باید پرسید چقدر معیارهای اسلامی در شهرسازی و مدیریت شهری در نظر گرفته می‌شود؟!

در این یادداشت قصد داریم به برخی شاخص‌های اسلامی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در شهرسازی و مدیریت شهری اشاره کنیم.

خوشبختانه خانه ویلایی و دارای حیاط که در روایات دارواسعه نامیده شده است توسط برخی مدیران ارشد دولت مطرح شده است. این توجه را باید به فال نیک گرفت و آن را بازتاب داد و به آن نگاه تکمیلی و تأییدی داشت.

آنچه که ما را به سمت آپارتمان سازی و آفات آن کشانده تصور کمبود زمین است. اما گفته‌اند اساساً محدودیت زمین در گستره کشوری با وسعت و آب و هوایی ایران مسئله بی‌معناست، چرا که توسعه افقی شهرها و روستاها به خصوص در مناطق کم تراکم از نظر جمعیتی به سهولت مهیا است.

وزیر راه و شهرسازی دولت سیزدهم در خصوص روند اجرای طرح نهضت ملی مسکن گفته است با اجرای این طرح کار بزرگی را شروع کردیم حجم گسترده‌ای متقاضی برای این نوع واگذاری‌ها وجود داشته و هم اکنون در شهرهایی که مشکل زمین نداریم این طرح را با جدیت آغاز کرده‌ایم.

می‌گویند یکی از مشکلات طرح ملی نهضت ملی مسکن عدم تأمین زمین مورد نیاز در بافت شهری است که موجب نارضایتی متقاضیان شده است. اما در کرمانشاه زمین کم وجود دارد یا اینکه در این راه مقاومت‌های ناموجه زیاد است؟

جا دارد مدیران استان کرمانشاه هم در برابر این طرح موضع خود را مطرح کنند و کارشناسان در خصوص ظرفیت‌های موجود استان نظرات خود را به گوش مسئولان برسانند.

البته مسئله اصلی این یادداشت ساخت خانه به هر قیمت نیست. کارشناسان الگوی اسلامی پیشرفت گفته‌اند با شورای عالی مسکن اختلاف نظر داریم چرا که در بحث ساخت شهرهای جدید و باز آفرینی شهری و در اجرای طرح مهم نهضت ملی مسکن در دو موضوع ۱- تراکم ناخالص مسکونی و ۲- اصول ساخت خانه‌های ویلائی (دار واسعه) با کارشناسان وزارت راه و شهرسازی اختلاف نظر جدی داریم.

آنها معتقدند زیر بنای تحقق همه شاخصه‌های مسکن، افزایش حریم خصوصی خانواده‌ها است. در یک جمله: ضریب تراکم برای محله‌های شهری را باید متناسب اصل تنظیم روابط انسانی باز تعریف کرد.

بحث مدیریت شهری اسلامی به ساخت خانه محدود نیست. طبق الگوی اسلامی پیشرفت بحث از مفهوم خانه ویلائی و دارواسعه بدون بحث از محله محوری با تعریف مشخص به باز تولید سبک زندگی صحیح منجر نخواهد گردید. بنابراین کارشناسان می‌بایست در مباحثات خود محله‌محوری را بر تبیین مفهوم دارواسعه حاکم کنند!

در بررسی محلات شهر شاخصه‌هایی مانند: ۱- غلبه خانه ویلائی (دار واسعه) بر آپارتمان، وجود بازارچه در محله، وجود مسجد با برنامه و کالبد تمدنی، تعداد مشاغل موجود در محله و… بسیار مهم هستند.

توقع این نیست که دولت و وزارت راه و شهرسازی و شهرداری و مدیران استان هم اکنون به همه این شاخص‌ها عمل کنند اما لازم است موضع خود را در برنامه‌های آینده نسبت به الگوی اسلامی پیشرفت روشن کنند. غیر از این اقتدار و استقلال ما در برابر فرهنگ غربی و نسبت به کارآمدی جمهوری اسلامی دچار آسیب می‌شود.

*کارشناس مسائل اسلامی